Chú ý, vài hướng dẫn của WHO

Cúm gia cầm
Lời Khuyên Dành Cho Người Dân Sống Tại Những Vùng Có Cúm Gia Cầm (bao gồm cả chim)

Ðối với những người chăn nuôi gia cầm và cộng đồng chung sống gần gũi với gia cầm (kể cả chim):

Cách tốt nhất để đề phòng bị nhiễm vi rút cúm gia cầm là tránh mọi tiếp xúc không cần thiết với gà, vịt và các lọai gia cầm khác. Nguy cơ cao nhất là tiếp xúc gần gũi với gia cầm bệnh hoặc chết; Cần lưu ý là vịt nuôi trông khoẻ mạnh nhưng vẫn có thể mang vi rút gây bệnh.

Cần dạy cho trẻ em những nguyên tắc sau:

Tránh tiếp xúc với gia cầm, lông, phân và các chất thải khác của gia cầm.
Không chơi với gia cầm hoặc nuôi làm cảnh.
Rửa tay bằng xà phòng và nước sau tiếp xúc với chim/gia cầm và luôn rửa tay trước khi ăn.

Cần quản lý trẻ nhỏ để đảm bảo chúng không chơi với gia cầm, hoặc chơi ở những nơi chăn nuôi gia cầm.
Nếu bạn hoặc con bạn có tiếp xúc với gia cầm như sờ mó vào chim, chạm vào phân chim hoặc phân động vật khác, hoặc dẫm lên đất có phân gia cầm, thì cần phải:

Rưả tay thật kỹ bằng xà phòng và nước sau mỗi lần tiếp xúc.
Cởi giày, dép để bên ngoài nhà và rửa thật sạch giày dép;
Tới ngay cơ sở y tế gần nhất nếu bị sốt cao (trên 38 độ C).

Thường xuyên dọn dẹp sạch sẽ nơi nuôi, nhốt gia cầm :
Đeo khẩu trang và đeo găng tay.
Dọn sạch lông và phân gia cầm.
Sân nuôi nhốt gia cầm cần được quét sạch bằng chổi.
Chuồng hoặc nhà nuôi gia cầm làm bằng gỗ hoặc gạch xây cần phải:

RỬA => CHÀ CỌ => LÀM SẠCH bằng thuốc sát trùng.
Cẩn thận trong khi dọn dẹp và rửa tay sau khi dọn dẹp những khu vực này.
Phải xử lý phân gia cầm trước khi dùng như một loại phân bón .

Xử lý đúng cách các lọai gia cầm bệnh, gia cầm nghi ngờ bị cúm hoặc gia cầm chết là một biện pháp kiểm soát quan trọng để ngăn ngừa sự lan tràn của bệnh:

Nếu bạn thấy gia cầm bệnh và chết, hãy báo ngay cho cán bộ thú y địa phương.
Nếu bạn buộc phải xử lý gia cầm bệnh hoặc chết, hãy mặc đồ bảo hộ như mặt nạ, kính, áo choàng, ủng cao su, găng tay. Nếu những đồ bảo hộ không có sẵn, hãy che miệng bằng một mảnh vải, đeo kính, dùng bao ni lon bọc tay, bọc giầy và buộc chặt xung quanh cổ tay, cổ chân bằng dây hoặc dây chun.

Sau khi xử lý xong, cởi bỏ găng tay và đồ bảo hộ, rửa tay bằng nước và xà phòng.
Giữ trẻ em tránh xa gia cầm chết hoặc bệnh.
Không được ăn gia cầm chết hoặc bệnh.
Không được bán gia cầm chết hoặc bệnh.
Không được ném gia cầm xuống sông hoặc xuống ao.



Phải chôn hoặc đốt gia cầm chết và phân gia cầm:

Nhờ cán bộ thú y địa phương trợ giúp càng nhiều càng tốt về cách huỷ động vật chết một cách an toàn.
Tất cả gia cầm/ chim chết và những đồ vật bị nhiễm trùng (ví dụ: phân, trứng, máu\tiết, lông, thùng chứa) cần phải tiêu hủy đúng cách càng sớm càng tốt, bằng cách:

Đốt

Cho tất cả gia cầm/ chim và đồ vật cần huỷ vào một thùng chứa, cho thêm ít dầu hoả/ dầu diesel và châm lửa đốt. Xăng cháy rất mạnh và có thể gây ra nổ. Không nên dùng xăng để đốt.

Chôn

Đào một cái hố (cách xa giếng nước, ao hồ, chuồng nuôi các động vật khác), rắc vôi xuống đáy và xung quanh hố; cho tất cả gia cầm/chim và các vật cần tiêu huỷ xuống hố; lấp hố lại bằng vôi, rồi lấp đất lên trên cùng.
Khi chôn gia cầm/ chim chết và phân của chúng, phải tránh gây ra bụi. Chim chết phải được cho ngay vào túi, sau đó chôn xác và phân chim xuống sâu ít nhất là 1 mét. Không được ném gia cầm xuống sông.
Khi đã tiêu hủy xong chim chết và phân của chúng theo đúng quy cách, phải dọn sạch và tẩy trùng toàn bộ khu vực.
Sân nuôi, thả gia cầm cần phải làm sạch bằng bàn chải trước, rồi sau đó dùng chất khử trùng.
Vôi là loại chất khử trùng rẻ nhất và nên dùng cho sân vườn và chuồng nuôi gia cầm.
Phun hóa chất khử trùng vào khu vực trồng trọt hoặc phun xuống đất thường ít có tác dụng vì các chất hữu cơ có trong đất sẽ làm bất hoạt những hoá chất khử trùng.
Sau khi đã dọn sạch, cởi bỏ các đồ bảo hộ rồi rửa tay bằng nước và xà phòng.
Giặt quần áo trong nước xà phòng nóng hoặc ấm. Phơi khô quần áo ngoài ánh nắng mặt trời.
Cởi bỏ găng tay đã dùng và các đồ vật thải bỏ vào một túi ni-lon để tiêu hủy chúng một cách an toàn.
Làm sạch các đồ vật có thể dùng lại được như ủng cao su, mắt kính bằng nước và chất tẩy, luôn nhớ rửa tay sau khi cầm nắm vào những đồ vật đó.
Các đồ vật không thể làm sạch được hoàn toàn cần phải được hủy bỏ.
Tắm bằng xà phòng và nước.
Chú ý không để bản than, hoặc nơi đã được làm sạch bị nhiễm bẩn trở lại, bằng cách tránh tiếp xúc với quần áo và các đồ vật bị nhiễm bẩn.
Quan trọng nhất là rửa tay sau mỗi lần cầm nắm vào bất kỳ một đồ vật nào đã bị nhiễm bẩn.

Giày dép cũng cần phải được làm sạch:

Sau khi đi lại ở những khu vực có thể bị nhiễm cúm (như trang trại, chợ hoặc sân vườn nuôi gia cầm), rửa sạch giày, dép của bạn càng kỹ càng tốt bằng xà phòng và nước.
Khi cọ rửa giày dép, cố gắng đừng để bắn chất bẩn vào mặt hoặc quần áo. Đeo túi ni-lon vào tay, che mắt bằng kính, che miệng và mũi bằng mảnh vải.
Để ủng, giày bẩn ở ngoài nhà, rồi rửa chúng thật sạch.

Người bệnh dạng cúm cần phải

Dùng khăn giấy che mũi và miệng khi ho, hắt hơi; rồi bỏ chúng vào sọt rác sau khi dùng xong. Dạy trẻ em cũng làm như vậy.
Luôn rửa tay bằng xà phòng và nước sau mỗi lần có tiếp xúc với chất tiết từ mũi, miệng vì chúng có thể mang vi rút.
Tránh sờ tay vào mũi, mắt, miệng.
Trẻ em thường có xu hướng sờ lên mặt, mắt, miệng bằng tay chưa rửa. Hãy dạy trẻ em về sự quan trọng của rửa tay sau khi ho, hắt hơi và sau khi cầm nắm đồ vật bẩn.
Đến ngay cơ sở y tế nếu bạn có các dấu hiệu bệnh như sốt và/hoặc có các triệu chứng của cúm và báo cho nhân viên y tế biết là bạn đã có tiếp xúc với gia cầm nếu có.

Cần thực hiện các biện pháp đề phòng khi đến thăm bạn bè hoặc họ hàng trong các cơ sở y tế:

Nếu bạn đến thăm một bệnh nhân bị cúm gia cầm, hãy làm theo những hướng dẫn của nhân viên bệnh viện về mặc đồ phòng hộ, như đeo khẩu trang, áo choàng, găng tay, kính.
Mặc đồ phòng hộ là bắt buộc nếu bạn có tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân và/hoặc với môi trường của người bệnh.
Điều quan trọng là khẩu trang bảo vệ phải vừa vặn với bạn. Nếu không vừa, hãy hỏi ý kiến của nhân viên bệnh viện.
Khi bạn rời phòng bệnh, bạn phải cởi bỏ đồ phòng hộ, rồi rửa tay bằng xà phòng và nước.
Đến ngay cơ sở y tế nếu bạn có những dấu hiệu bệnh, như sốt và/hoặc có các triệu chứng cúm và báo cho nhân viên y tế biết là bạn đã có tiếp xúc với người nghi mắc cúm gia cầm.

CÁC VẤN ĐỀ AN TOÀN THỰC PHẨM

Gia cầm và các sản phẩm gia cầm cần phải được xử lý đúng quy định để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Nếu gia cầm bị nhiễm vi rút cúm, người chế biến thực phẩm có nhiều nguy cơ bị nhiễm vi rút và nơi chế biến có thể bị ô nhiễm. Không thể dễ dàng biết được một con gia cầm bị nhiễm vi rút hay không. Những lời khuyên dưới đây sẽ giúp bạn làm giảm nguy cơ bị nhiễm:

Đừng bao giờ làm thịt hoặc chế biến con gia cầm nếu rõ ràng nó đã bị bệnh hoặc chết do bệnh.
Nếu được nấu chín kỹ, thịt gia cầm sẽ an toàn cho người tiêu dùng. Nghĩa là miếng thịt không còn màu hồng và không còn màu đỏ máu.
Vi rút cúm có thể có ở bên trong quả trứng hoặc ở trên vỏ. Trứng cần phải được nấu kỹ, lòng đỏ không còn sệt hoặc lỏng (luộc chín lòng đỏ)
Không ăn thức ăn sống làm từ các sản phẩm gia cầm, ví dụ tiết canh vịt.
Khi cầm nắm gia cầm trong lúc chế biến món ăn, không được sờ tay lên mũi, mắt, miệng.
Rửa tay thường xuyên kể cả sau khi cầm gà sống đông lạnh hoặc đang tan băng, vỏ trứng hoặc trứng sống.
Rửa kỹ hai bàn tay bằng xà phòng, rửa thật kỹ bề mặt và các dụng cụ có tiếp xúc với thịt sống.
Để riêng thịt sống, thức ăn chín, hoặc rau có thể ăn ngay để tránh nhiễm chéo.
Không dùng chung dao, thớt cho rau, thực phẩm chín và thực phẩm sống.
Không cầm thức phẩm sống và thực phẩm chín nếu không rửa tay giữa hai lần cầm.
Không để thịt đã nấu vào cùng đĩa hay những bề mặt mà trước đó đã đặt thịt sống nếu ngay trước đó không rửa sạch đĩa.

Những đề phòng cho người giết mổ gia cầm:

Không mua gà chết để làm thịt. Chỉ làm thức ăn từ những con gia cầm khoẻ mạnh.
Sử dụng những vật dụng bảo hộ cá nhân như tạp dề nhựa, khẩu trang, găng tay, mắt kính, ủng.
Rửa tay thường xuyên .
Khi giết mổ, moi ruột, làm lông, hãy tránh làm lây nhiễm cho bạn và môi trường trong nhà từ máu, bụi, lông, phân và các chất thải khác của gia cầm.
Tốt nhất là nhúng gia cầm vào nước sôi trước khi vặt lông.
Không đụng chạm vào các đồ vật khác và tránh sờ vào mặt (ví dụ như dụi mắt) trong suốt quá trình làm thức ăn, trừ khi bạn đã rửa tay bằng xà phòng và nước.
Thường xuyên dọn sạch chuồng và các dụng cụ bằng nước tẩy và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.
Sau khi giết mổ xong, dọn sạch khu vực giết mổ bằng thuốc tẩy.
Sau khi làm gia cầm xong, tắm bằng xà phòng và nước và thay quần áo. Giặt riêng quần áo đã mặc, phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.

Gia cầm được tiêm phòng

Các vắc xin phòng cúm gia cầm không đạt hiệu quả bảo vệ 100%; điều này có nghĩa là ngay cả khi tất cả gia cầm được tiêm phòng, vẫn còn một tỷ lệ nhỏ trong số này không được bảo vệ khỏi cúm gia cầm. Cũng không thể biết được con gia cầm nào đã được tiêm phòng, con nào chưa tiêm. Do vậy phải thận trọng khi cầm, nắm gia cầm.

<Theo WHO>